Κύριε Χριστοδουλακη σας ευχαριστώ για την σημερινή μας συζήτηση. Θα ήθελα να ξεκινήσω την συνέντευξη ρωτώντας σας γιατί και πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την πολιτική;   

Η ενασχόλησή μου με την πολιτική δεν ήταν ποτέ μια προδιαγεγραμμένη πορεία, δεν ήταν αυτοσκοπός και σίγουρα όχι κληρονομιά. Ήρθε μέσα από ανθρώπους και στιγμές που με συγκίνησαν βαθιά. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι όπου η πολιτική δεν ήταν θόρυβος, ήταν συζήτηση, αγωνία και προσδοκία. Σε μια οικογένεια που ήξερε πολύ καλά από τα βιώματά της τι σημαίνει διχασμός, αποξένωση αλλά και δημιουργία, σχεδόν από το μηδέν, όπως και πολλοί Έλληνες που έζησαν τις ταραγμένες περασμένες δεκαετίες στη χώρα. Εκεί κατάλαβα πρώτη φορά ότι στα μεγάλα προβλήματα της ζωής που είναι κοινά για όλους δεν χωρούν ατομικές λύσεις. Βέβαια, αυτό από μόνο του δεν θα με είχε φέρει ποτέ εδώ.  Δεν θα ήμουν εδώ εάν δεν ήταν η Φώφη Γεννηματά. Αυτή μου έδωσε την ευκαιρία όταν μου έκανε την τιμή να μου προτείνει να υπηρετήσω την προοδευτική παράταξη από τη θέση του Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ. Από εκείνη έμαθα πολλά. Κυρίως όμως έμαθα πως η πολιτική μπορεί να γίνει αλλιώς, χωρίς κυνισμό αλλά με προσφορά, με φιλότιμο, με αξιοπρέπεια, με αξίες. Όχι για το εγώ των πελατών, αλλά για το εμείς των πολιτών. Κι αυτό το διαφορετικό πολιτικό παράδειγμα προσπαθώ και προσωπικά να υπηρετήσω.

Είστε μόλις 34 χρονών, αρκετοί συνομήλικοι σας ίσως να μην ενδιαφέρονται για τα πολιτικά δρώμενα όσο θα έπρεπε η παρουσία η δική σας, καθώς και άλλων νέων ανθρώπων όχι μόνο στο κόμμα που εκπροσωπείτε, πιστεύετε πως μπορεί να φέρει μια αλλαγή τέτοιου τύπου και είδους ώστε να αρχίσουν οι νέοι να ψηφίζουν με γνώμονα όχι μόνο ιδεολογικό.  

Η γενιά μας κουβαλάει κάτι επώδυνο όσο και πολύτιμο. Είναι η γνώση και η εμπειρία της κρίσης, της αβεβαιότητας, αλλά και της επιμονής. Για αυτό και αυτή η γενιά είναι πολύ απαιτητική ως ακροατήριο. Δεν είναι δίκαιο, λοιπόν, να λέμε ότι οι νέοι αδιαφορούν για την πολιτική. Αδιαφορούν για μια πολιτική που δεν τους ακούει, που δεν ευθυγραμμίζεται με τα προβλήματα και τις αγωνίες τους, που δεν προτείνει ρεαλιστικές λύσεις για το παρόν και το μέλλον. Μια πολιτική που θέλει την καλύτερα εκπαιδευμένη γενιά Ελλήνων από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, όχι ως συμμέτοχους και πρωταγωνιστές, αλλά ως κομπάρσους για φωτογενείς selfies σε κομματικές εκδηλώσεις. Για αυτό και η νέα γενιά για να πειστεί, χρειάζεται όχι μόνο σχέδιο και πρόταση, αλλά και ένα νέο πολιτικό ήθος. Ένα ήθος που δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία νεότερων ανθρώπων στην πολιτική ως «νέα βιτρίνα» για να σερβίρουμε τα ίδια ξαναζεσταμένα φαγητά αλλά ως υπενθύμιση πως η πολιτική πρέπει να ξανασυνδεθεί με την πραγματική ζωή.

Η πρόοδος άλλωστε δεν έρχεται επειδή εμφανίζονται «νέοι πολιτικοί» αλλά όταν αλλάζουμε τις νοοτροπίες, τις κατεστημένες αντιλήψεις που μας κρατούν δεμένους με το παρελθόν. Αυτός είναι ο δικός μας ρόλος: να αποδείξουμε ότι η πολιτική μπορεί να γίνει χώρος πραγματικής αλλαγής, όχι απλώς ανακύκλωσης προσώπων. Και ότι το «νέο» είναι στις ιδέες, και όχι απλώς ένα βιολογικό γεγονός.

Έχετε αναλάβει καθήκοντα τομεάρχη περιβάλλοντος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ. Μιλήστε μας για τα καθήκοντα σας. 

Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος στα ζητήματα περιβάλλοντος είναι μια καθημερινή μάχη. Μια μάχη που αφορά το μεγαλύτερο ίσως εθνικό κεφάλαιο που διαθέτουμε και είναι ο τεράστιος περιβαλλοντικός πλούτος της πατρίδας μας. Στη μάχη αυτή δεν είμαι μόνος μου. Έχω συμπαραστάτες τους συνεργάτες μου, την κοινοβουλευτική μας ομάδα, ανθρώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστήμονες του κλάδου αλλά πριν από όλους τους ίδιους τους πολίτες που έχουν αναπτύξει ιδιαίτερη ευαισθησία ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα. Σε μία συνθήκη όπου η κλιματική κρίση μας δείχνει κάθε μέρα τα «δόντια» της, οι πολιτικές προστασίας των δασών μας, η διαχείριση των απορριμμάτων μας, ανακύκλωσης και κυκλικής οικονομίας, η διαχείριση των υδάτων ως απάντηση στη λειψυδρία, αλλά και ο χωροταξικός σχεδιασμός που θα βάζει κανόνες στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χτίζοντας την κοινωνική εμπιστοσύνη, είναι προκλήσεις όχι μόνο πολιτικές αλλά και υπαρξιακές για τις επόμενες γενιές. Μαζί με αυτά και μια σειρά από ζητήματα που εδράζονται σε πάγιες αστοχίες της ελληνικής πολιτείας, από την έλλειψη σχεδιασμού και πλάνου αρμοδιοτήτων, την απουσία πραγματικής πρόληψης με αποτέλεσμα το κράτος να λειτουργεί μόνο κατασταλτικά, την αδιαφάνεια αλλά και την παρούσα κυβερνητική στρατηγική που εξυπηρετεί τους λίγους και ισχυρούς, και όχι τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία. Τα είδαμε με το νέο οικοδομικό κανονισμό, τα εμπεδώσαμε με το απαράδεκτο ΠΔ που μέσα σε ένα βράδυ μετέτρεπε τα οικόπεδα σε χωράφια στους μικρούς οικισμούς, τα ξαναβλέπουμε με τις ευρωπαϊκές καταδίκες στο πρόγραμμα «ΑΝΤΙΝΕΡΟ». Η διαφορά μας, είναι ότι εμείς αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον ως δημόσιο αγαθό όχι ως εργαλείο εύκολου πλουτισμού με καμένη γη στην Εύβοια και στον Έβρο για τους πολλούς και πεντάστερα στο Σαρακήνικο της Μήλου για τους λίγους.

Ποια θεωρείτε αυτήν την περίοδο στην χώρα μας τα πιο σημαντικά ζητήματα που αφορούν την οικονομία και την κοινωνία;

Τα πιο κρίσιμα ζητήματα σήμερα για την οικονομία και την κοινωνία είναι αυτά που αγγίζουν άμεσα την καθημερινότητα των ανθρώπων: η ακρίβεια, η ανασφάλεια και η συρρίκνωση των πραγματικών εισοδημάτων. Ζούμε σε μια χώρα όπου ο μισθός τελειώνει πριν τελειώσει ο μήνας, όπου το κόστος στέγασης πιέζει ασφυκτικά τους νέους και τις οικογένειες, και όπου η ενέργεια και τα βασικά αγαθά έχουν γίνει δυσβάσταχτα. Αυτή η πραγματικότητα δεν είναι φυσικό φαινόμενο — είναι αποτέλεσμα επιλογών και ενός οικονομικού μοντέλου που αφήνει τους πολλούς εκτεθειμένους και προστατεύει τους λίγους.

Ταυτόχρονα, ένα εξίσου σοβαρό ζήτημα είναι η κατάσταση του κράτους δικαίου. Δεν είναι «θεσμική λεπτομέρεια». Είναι η προϋπόθεση για να λειτουργήσει οτιδήποτε άλλο. Όταν η λογοδοσία χαλαρώνει, όταν οι ανεξάρτητες αρχές πιέζονται, όταν η δημόσια διοίκηση εργαλειοποιείται, τότε δεν πλήττεται μόνο η δημοκρατία — πλήττεται κάθε πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας, γιατί πλήττεται η βασική η αρχή της εμπιστοσύνης που είναι απαραίτητη για την προσέλκυση νέων επενδύσεων, τη λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού και πρωτίστως την προστασία του ίδιου του πολίτη. Κι αυτό γιατί η δημοκρατία δεν είναι τελετουργία. Είναι ο τρόπος για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα και να χτίσουμε μια οικονομία δικαιότερη, ασφαλέστερη και βιώσιμη για όλους.

Οι σπουδές σας είναι αξιοσημείωτες καθώς έχετε κάνει σημαντικά πράγματα, θα θέλατε να μας μιλήσετε και για αυτό το κομμάτι της ζωής σας;   

Οι σπουδές μου διαμόρφωσαν καθοριστικά τον τρόπο σκέψης μου, τον τρόπο που βλέπω την κοινωνία και τον κόσμο γύρω μου. Με έμαθαν να μην αρκούμαι σε επιφανειακές εξηγήσεις, αλλά να αναζητώ τη μηχανική πίσω από κάθε πρόβλημα. Το τεχνικό υπόβαθρο του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου δεν σου δίνει απλώς τις εξειδικευμένες γνώσεις για τις τεχνολογίες του μέλλοντος. Κυρίως σου εμφυσά τον μεθοδικό και επαγωγικό τρόπο σκέψης: πρόβλημα, δεδομένα, σχεδιασμός, λύση, υλοποίηση. Λίγο λιγότερη θεωρία, λίγο περισσότερη πράξη. Οι μεταπτυχιακές μου σπουδές στο London School of Economics στις πολιτικές επιστήμες και την πολιτική οικονομία, με βοήθησαν κατανοήσω πώς οι πολιτικές αποφάσεις επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων και γιατί κάποιες ομάδες μένουν διαχρονικά στο περιθώριο. Τα περιβάλλοντα αυτά ήταν επίσης ο πρώτος χώρος όπου ένιωσα τι σημαίνει συνεργατική δουλειά, διαφορετικότητα απόψεων, δημόσιος διάλογος, συνδιαμόρφωση, και φυσικά υγιής ανταγωνισμός, διαρκής προσπάθεια αυτοβελτίωσης για να πετύχεις. Όλα αυτά μου έδωσαν την αυτοπεποίθηση αλλά και την επίγνωση να καταλάβω ότι οι σπουδές μας έχουν νόημα μόνο όταν γίνονται εργαλείο για να λύνεις πραγματικά προβλήματα, όχι απλώς για τον εαυτό σου, αλλά για το ίδιο το κοινωνικό σύνολο είτε είσαι πολιτικός είτε απλός πολίτης. Αυτή τη μέθοδο προσπάθησα και προσπαθώ να κρατήσω και σήμερα. Τόσο στην επαγγελματική μου δραστηριότητα στον ιδιωτικό τομέα, στον χώρο της ψηφιακής υγείας, όσο και στην ενασχόληση μου με την πολιτική. Τη σοβαρότητα, την τεκμηρίωση, το σεβασμό στον πολίτη και την ειλικρίνεια απέναντι στις προκλήσεις.

Πως περνάει την ώρα του ένας νέος άνθρωπος πολιτικός όταν έχει ελεύθερο χρόνο; Εκεί υπάρχει χαλάρωση;     

Οι σημερινοί ρυθμοί ζωής είναι ιδιαίτερα έντονοι και απαιτητικοί για όλους μας. Ξέρω πως είναι πολύ δύσκολο για τον καθένα μας όταν γυρνά στο σπίτι μετά από ένα εξαντλητικό ωράριο, όταν φτάνει να έχει δουλέψει έως και 16-17 ώρες, να βρει το κουράγιο να μην «χαθεί» μπροστά από μια τηλεοπτική πλατφόρμα στον καναπέ του σπιτιού του. Η σωστή επιλογή όμως δεν έγκειται στο ποια υπηρεσία streaming θα διαλέξεις αλλά στο να αφιερώσεις χρόνο σε αυτούς που αγαπάς, να ακούσεις τη μουσική που σου αρέσει, να διαβάσεις ένα βιβλίο ή να κάνεις μια βόλτα.  Προσωπικά,  όταν ξεκλέβω λίγο χρόνο να τον περνάω με αυτούς που μας λείπουν περισσότερο μέσα στη μέρα. Με τους φίλους και την οικογένεια μου.

Πως βλέπετε το μέλλον του ΠΑΣΟΚ;   

Το μέλλον του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι η θέση ενός ακόμη κόμματος στο πολιτικό τοπίο. Οφείλει να ανταποκριθεί στον ιστορικό πολιτικό του ρόλο: να αποτελέσει ξανά τον κορμό της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης, όπως έκανε στα πιο δημιουργικά χρόνια της μεταπολίτευσης, να επανοριοθετήσει τις ιδεολογικές διαχωριστικές του γραμμές απέναντι στη δεξιά πολιτική της ΝΔ, να δώσει ξανά ελπίδα και προσδοκία στον κόσμο που επιζητά πολιτική αλλαγή. Για να συμβεί αυτό, όμως, δεν αρκεί μια δημοσκοπική άνοδος ή ένα καλύτερο ποσοστό στην κάλπη. Η πραγματική πρόκληση είναι να ξαναγίνουμε ένα ζωντανό πολιτικό κίνημα. Ένας χώρος που δεν θυμάται τους πολίτες μόνο πριν τις εκλογές, αλλά τους ενεργοποιεί και τους καλεί να επιστρέψουν στην πολιτική: μέσα από συμμετοχικό σχεδιασμό προτάσεων από τη βάση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, με ανοιχτές διαδικασίες και διάλογο με τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα. Να γίνουμε ξανά το κόμμα που ακούει πριν μιλήσει και που μεταφέρει στη δημόσια σφαίρα τη φωνή όσων σήμερα αισθάνονται ότι δεν ακούγονται. Όχι απλά για το καλό του πολιτικού μας χώρου, αλλά για την ίδια τη χώρα. Γιατί η ιστορία έχει αποδείξει ότι δυνατή δημοκρατική παράταξη σημαίνει δυνατή δημοκρατία. Και δυνατή δημοκρατία σημαίνει δυνατή Ελλάδα. Και αυτά είναι σήμερα και πάλι το ζητούμενο. Το ΠΑΣΟΚ δεν φιλοδοξεί να συμπληρώσει τη σημερινή επιζήμια πολιτική της ΝΔ. Φιλοδοξεί να την αλλάξει. Μονομέτωπος αγώνας απέναντι σε μία πολιτική που περιθωριοποιεί τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία. Μόνο το ΠΑΣΟΚ μπορεί να φέρει την πολιτική αλλαγή που έχει ανάγκη η χώρα, όσο και αν κάποιοι, για τις δικές τους σκοπιμότητες, συγκροτούν και διακινούν διάφορα φανταστικά σενάρια που μας θέλουν να παριστάνουμε το δεκανίκι. Γελάμε και προχωράμε. Οι φαντασιώσεις τους θα καταρρεύσουν με κρότο.

Από το ΠΑΣΟΚ έχουν και συνεχίζουν να βρίσκονται σημαντικές προσωπικότητες. Εσείς ποιους ξεχωρίζετε από το παρελθόν και με ποιους  θεωρείτε πως έχετε κοινά χαρακτηριστικά τόσο σε πολιτικά ζητήματα όσο και γενικότερα;   

Είναι αλήθεια πως το ΠΑΣΟΚ υπήρξε και συνεχίζει για μένα να είναι η Dream Team της πολιτικής ζωής της χώρας μας. Από τον Ανδρέα Παπανδρέου, το Γιώργο Γεννηματά, τη Μελίνα Μερκούρη έως τη Φώφη Γεννηματά, το Κίνημα μας είχε πάντα ένα εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό από περισσότερο ή λιγότερο γνωστά στελέχη και απλούς καθημερινούς ανθρώπους, αγωνιστές της διπλανής πόρτας.  Ανθρώπους που αντιμετώπισαν την πολιτική ως αποστολή και όχι ως σταδιοδρομία, που δούλεψαν με σοβαρότητα, ακεραιότητα και βαθιά πίστη ότι η κοινωνία πρέπει να προχωρά χωρίς αποκλεισμούς. Θαυμάζω το θεσμικό έργο που άφησαν πίσω και άλλαξε τη ζωή των ανθρώπων όπως η μεταρρύθμιση του ΕΣΥ, εμπνέομαι από όσους υπηρέτησαν αξίες όπως η εθνική συμφιλίωση και από εκείνους δεν δίστασαν να συγκρουστούν όταν χρειάστηκε με τον πελατειασμό και τη διαφθορά όπως έγινε με το ΑΣΕΠ και τη Διαύγεια. Μεγαλώνοντας πολιτικά, νιώθω κοντά και σε αυτούς που προσέγγισαν τα ζητήματα με τεκμηρίωση, μετριοπάθεια και αποφασιστικότητα, σε ανθρώπους που πίστεψαν ότι η πρόοδος έρχεται μέσα από συνεργασίες, διάλογο και σκληρή δουλειά, όχι μέσα από πόλωση και εύκολα συνθήματα όπως μας έμαθε η Φώφη Γεννηματά. Σε αυτούς που έζησαν για το ΠΑΣΟΚ, όχι από το ΠΑΣΟΚ, με τα λάθη και τις παραλείψεις τους. Δεν πιστεύω σε πολιτικά «είδωλα». Πιστεύω σε παραδείγματα ήθους, αξιοπρέπειας και ευθύνης και ευτυχώς στη Δημοκρατική Παράταξη έχουμε ακόμα πολλά από αυτά.

Εκτός πολιτικής μπορείτε να φανταστείτε τον εαυτό σας είστε αρκετά νέος θα μπορούσατε να πείτε και για ποιο λόγο θα το κάνατε αυτό, Stop αλλάζω πορεία! 

Μπορώ πάντα να φανταστώ τον εαυτό μου εκτός Βουλής και κομματικής καθημερινότητας. Άλλο αυτό, και άλλο η πολιτική με την έννοια του ενεργού πολίτη, του ενδιαφέροντος και της αίσθησης προσφοράς απέναντι στα προβλήματα της κοινωνίας.  Η πολιτική δεν είναι αυτοσκοπός, είναι το μέσο. Αν κάποτε ένιωθα ότι δεν μπορώ πλέον να προσφέρω ουσιαστικά ή ότι δεν μπορώ να υπηρετήσω τις αρχές και τις αξίες μου, δεν θα παρέμενα να επιπλέω πολιτικά ως φελλός. Έχω επιλέξει να έχω ενεργή την επαγγελματική μου δραστηριότητα, για να μην είναι η πολιτική μέσο βιοπορισμού που οδηγεί σε εξαρτήσεις. Αν έλεγα «σταματώ, αλλάζω πορεία», θα ήταν επειδή θα έκρινα ότι έτσι θα είμαι πιο χρήσιμος. Ίσως μέσω της εκπαίδευσης και  της έρευνας ή ακόμη μέσα από κοινωνικά εγχειρήματα. Όμως σήμερα νιώθω ότι ο αγώνας βρίσκεται εδώ και ότι έχω ακόμη πολλά να προσφέρω. Η αλλαγή που χρειάζεται η χώρα είναι ένας όμορφος, μακρύς και ανηφορικός δρόμος. Kαι όσο υπάρχουν αδικίες, ανισότητες και ανάγκες που μένουν αναπάντητες, τόσο περισσότερο αισθάνομαι ότι η θέση μου είναι στην πρώτη γραμμή.

Τέλος ποιο είναι το life motto που ακολουθείτε; 

Ο σκοπός τη ζωής μας είναι μια ζωή με σκοπό.  Μια καθημερινή υπενθύμιση ότι τίποτα δεν έχει αξία αν δεν υπηρετεί κάτι μεγαλύτερο από εμάς. Μεγάλωσα με ανθρώπους που μου έμαθαν να πιστεύω βαθιά στην έννοια της κοινωνικής προσφοράς, και αυτό με διαμόρφωσε. Κάθε επιλογή, κάθε προσπάθεια, κάθε μάχη — πολιτική ή προσωπική — έχει νόημα μόνο όταν κατευθύνεται κάπου, προς τους δικούς μας ανθρώπους, την οικογένεια, τα παιδιά μας, τους φίλους μας, την ίδια την κοινωνία. Το να έχεις σκοπό σημαίνει να μην συνηθίζεις την αδικία, να μη θεωρείς φυσιολογικό ό,τι πληγώνει τον άλλον, να μην αποδέχεσαι την αδιαφορία ως στάση ζωής. Σημαίνει να θέτεις στόχους που δεν εξυπηρετούν μόνο εσένα, αλλά ανοίγουν χώρο και ευκαιρίες για τους πολλούς. Για αυτό και για εμένα, η πολιτική είναι το εργαλείο για να υπηρετήσω αυτόν τον σκοπό — όχι η επιδίωξη από μόνη της. Η ζωή αποκτά βάρος και κατεύθυνση όταν ξέρεις γιατί σηκώνεσαι κάθε πρωί. Κι αυτό προσπαθώ να κάνω κάθε μέρα.