Ερώτηση στη Βουλή για τη διασφάλιση του φυσικού τοπίου στις Μικρές Κυκλάδες και την ανάγκη επανεξέτασης της λίστας «Απάτητων Παραλιών»

06/10/2025

Τη διασφάλιση του φυσικού τοπίου στις Μικρές Κυκλάδες και την ανάγκη επανεξέτασης της λίστας «Απάτητων Παραλιών», έφερε στη Βουλή με ερώτηση του προς τους υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομίας και Οικονομικών και Τουρισμού, ο βουλευτής Ανατολικής Αττικής του ΠΑΣΟΚ και τομεάρχης Περιβάλλοντος Μανώλης Χριστοδουλάκης.

Στην ερώτηση επισημαίνεται ότι το σύμπλεγμα των Μικρών Κυκλάδων — Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσια, Κέρος και Αντικέρια — αποτελεί έναν μοναδικό θησαυρό φυσικού κάλλους και βιοποικιλότητας, ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000 με κωδικό GR4220013. Υπογραμμίζεται ότι η ήπια κλίμακα των νησιών και η αυξανόμενη τουριστική πίεση καθιστούν επιτακτική την ανάγκη λήψης αυστηρών μέτρων διαχείρισης και προστασίας.

Ο κ. Χριστοδουλάκης αναφέρει ότι, παρά τη συνολική ένταξη του συμπλέγματος στο δίκτυο Natura, μόνο δύο παραλίες, και συγκεκριμένα στη νήσο Ηρακλειά, χαρακτηρίστηκαν ως «Απάτητες Παραλίες» στο πλαίσιο του Ν. 5092/2024. Επισημαίνει, δε, ότι η μερική αυτή επιλογή αφήνει ακάλυπτες τις υπόλοιπες παραλίες, οι οποίες κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν από ανεξέλεγκτη τουριστική χρήση, με άμεσες συνέπειες για την ευαίσθητη οικολογική ισορροπία των νησιών.

Ο τομεάρχης Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ υπογραμμίζει ότι με το καινούριο θεσμικό πλαίσιο, η αρμοδιότητα παραχώρησης της απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας μεταφέρθηκε από τους Δήμους στις Κτηματικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, γεγονός που περιορίζει τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, παρά το γεγονός ότι οι τοπικοί φορείς γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Στο κείμενο της ερώτησης υπενθυμίζεται ότι, κατά τη συζήτηση του Ν. 5092/2024, το ΠΑΣΟΚ είχε επισημάνει τις αδυναμίες του νέου πλαισίου, τονίζοντας ότι η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων αποδυναμώνει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ότι δημιουργούνται «παραθυράκια» για υπέρμετρη τουριστική εκμετάλλευση, ότι τα κριτήρια επιλογής των «Απάτητων Παραλιών» παραμένουν ασαφή και ότι απουσιάζουν αποτελεσματικοί μηχανισμοί ελέγχου και επιβολής κυρώσεων.

Η ανησυχία των κατοίκων και των περιβαλλοντικών φορέων των Μικρών Κυκλάδων είναι έντονη, καθώς η απουσία σαφών κριτηρίων και η μη ένταξη περισσότερων παραλιών σε καθεστώς αυστηρής προστασίας εγκυμονεί τον κίνδυνο ανεπανόρθωτης αλλοίωσης του φυσικού τοπίου. Επισημαίνεται ακόμη ότι το ζήτημα συνδέεται με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας, ιδίως με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους, την Οδηγία 2009/147/ΕΚ για τα άγρια πτηνά, καθώς και τη Στρατηγική της Ε.Ε. για τη Βιοποικιλότητα 2030, η οποία προβλέπει αυστηρή προστασία τουλάχιστον του 10% της επικράτειας κάθε κράτους μέλους.

Ο κ. Χριστοδουλάκης ζητά από τους συναρμόδιους Υπουργούς να διευκρινίσουν με ποια επιστημονικά και οικολογικά κριτήρια αποφασίστηκε η ένταξη μόνο δύο παραλιών στη λίστα «Απάτητων Παραλιών» και με ποιους μηχανισμούς προτίθεται η κυβέρνηση να προστατεύσει τις υπόλοιπες περιοχές που, αν και εντός Natura, δε διαθέτουν αυξημένο καθεστώς προστασίας. Επιπλέον, ρωτά αν υπάρχει πρόθεση επανεξέτασης της λίστας, ώστε να συμπεριληφθούν περισσότερες παραλίες του συμπλέγματος, καθώς και ποια μέτρα θα ληφθούν για την ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων και της τοπικής κοινωνίας στη λήψη αποφάσεων.

 

 

                                                                                                                        ΕΡΩΤΗΣΗ

                                                                                                                                                                                                                   Αθήνα, 06 Οκτωβρίου 2025

Προς: Toν Yπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Τον Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών
Τον Υπουργό Τουρισμού 

Θέμα: Διασφάλιση του φυσικού τοπίου στις Μικρές Κυκλάδες και ανάγκη επανεξέτασης
της λίστας «Απάτητων Παραλιών» 

Κύριοι Υπουργοί,

Το σύμπλεγμα των Μικρών Κυκλάδων (Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσια, Κέρος, Αντικέρια) αποτελεί έναν μοναδικό θησαυρό φυσικού κάλλους και βιοποικιλότητας. Για τον λόγο αυτό έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 με κωδικό GR4220013, το οποίο θεσπίστηκε για την προστασία σημαντικών οικοτόπων και ειδών. Η ήπια κλίμακα των νησιών αυτών, σε συνδυασμό με την πίεση που δέχονται από τον τουρισμό, καθιστούν ακόμη πιο αναγκαία τη λήψη αυστηρών μέτρων διαχείρισης.

Παρά τη συνολική τους ένταξη στη Natura, μόνο δύο παραλίες του συμπλέγματος, και συγκεκριμένα στη νήσο Ηρακλειά, χαρακτηρίστηκαν ως «Απάτητες Παραλίες» στο πλαίσιο του Ν. 5092/2024. Η μερική αυτή επιλογή αφήνει ακάλυπτες τις υπόλοιπες παραλίες, οι οποίες κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν από ανεξέλεγκτη τουριστική χρήση (ομπρέλες, ξαπλώστρες, beach bars), με άμεσες συνέπειες στην ευαίσθητη ισορροπία των οικοσυστημάτων.

Ταυτόχρονα, με τον ίδιο νόμο η αρμοδιότητα παραχώρησης της απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας αφαιρέθηκε από τους Δήμους και μεταφέρθηκε στις Κτηματικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών. Η αλλαγή αυτή μειώνει τη δυνατότητα συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας, η οποία γνωρίζει καλύτερα τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε περιοχής.

Κατά τη συζήτηση και ψήφιση του Ν. 5092/2024, το ΠΑΣΟΚ είχε επισημάνει σοβαρές αδυναμίες του νέου πλαισίου. Υπογράμμισε ότι η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων αποδυναμώνει την Τοπική Αυτοδιοίκηση και αφαιρεί την αναγκαία τοπική συναίνεση, ότι δημιουργούνται «παραθυράκια» για υπέρμετρη τουριστική εκμετάλλευση του αιγιαλού, ότι τα κριτήρια για την επιλογή των «Απάτητων Παραλιών» είναι ασαφή και αφήνουν ευαίσθητες περιοχές χωρίς αυξημένη προστασία, και ότι δεν έχουν προβλεφθεί αποτελεσματικοί μηχανισμοί ελέγχου και επιβολής, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος ατιμωρησίας για παρανομίες.

Η ανησυχία των κατοίκων και των περιβαλλοντικών φορέων των Μικρών Κυκλάδων είναι έντονη, καθώς χωρίς σαφή κριτήρια και χωρίς ένταξη περισσότερων παραλιών σε καθεστώς αυστηρής προστασίας, το φυσικό τοπίο των νησιών κινδυνεύει με ανεπανόρθωτη αλλοίωση. Το ζήτημα συνδέεται άμεσα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, την εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους, την Οδηγία 2009/147/ΕΚ για τα άγρια πτηνά, καθώς και τη Στρατηγική της Ε.Ε. για τη Βιοποικιλότητα 2030, η οποία προβλέπει την αυστηρή προστασία τουλάχιστον του 10% της χερσαίας και θαλάσσιας επικράτειας κάθε κράτους μέλους.

Κατόπιν των ανωτέρω ερωτάσθε κ.κ Υπουργοί:

1. Με ποια επιστημονικά και οικολογικά κριτήρια αποφασίστηκε η ένταξη μόνο δύο παραλιών των Μικρών Κυκλάδων στη λίστα «Απάτητων Παραλιών»;
2. Με ποιους μηχανισμούς θα προστατευθούν οι υπόλοιπες παραλίες που, αν και βρίσκονται εντός Natura 2000, δεν διαθέτουν το αυστηρό καθεστώς προστασίας;
3. Προτίθεται η κυβέρνηση να επανεξετάσει τη λίστα, ώστε να συμπεριληφθούν περισσότερες παραλίες του συμπλέγματος;
4. Πώς διασφαλίζεται η ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων και της τοπικής κοινωνίας στη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν το φυσικό περιβάλλον και την ποιότητα ζωής στα νησιά;
5. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει το Υπουργείο για την αποτελεσματική επιτήρηση και την απομάκρυνση αυθαίρετων κατασκευών ή παράνομων παραχωρήσεων;
6. Πώς προτίθεται η κυβέρνηση να συνδέσει τις πολιτικές της για τον αιγιαλό και τις παραλίες με τις δεσμεύσεις της χώρας βάσει των ευρωπαϊκών οδηγιών και της Στρατηγικής Βιοποικιλότητας 2030;

                                                                                      Οι ερωτώντες βουλευτές

                                                                                   Μανώλης Χριστοδουλάκης

                                                                                          Κατερίνα Σπυριδάκη

                                                                             Παρασκευάς (Πάρις) Κουκουλόπουλος