Η Ανατολική Αττική δεν αξίζει άλλη στάχτη

Άρθρο στην εφημερίδα «Polis» - 15/07/2025

Για ακόμη ένα καλοκαίρι, η Ανατολική Αττική βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού. Μιλάμε για την ίδια περιοχή που το 2018 πλήρωσε το πιο βαρύ περιβαλλοντικό και ανθρώπινο τίμημα στο Μάτι και εξακολουθεί να ταλαιπωρείται ακόμη τα τελευταία χρόνια με διαρκείς αναζωπυρώσεις και καταστροφές. Δεν είναι πια κάποια «ακραία φαινόμενα». Είναι η νέα κανονικότητα, που επιβάλλει νέα αντανακλαστικά. Αντανακλαστικά για τα οποία όμως δεν βλέπουμε καμία πραγματική προσαρμογή.

Γιατί δεν φτάνει η επίκληση της “κλιματικής κρίσης” ως μόνιμη δικαιολογία για την αδράνεια ή του «στρατηγού ανέμου» για την τεκμηρίωση της έλλειψης πρόνοιας και της αναποτελεσματικότητας. 

Η κλιματική αλλαγή ναι είναι εδώ και είναι μια μεγάλη πρόκληση στην οποία καλούμαστε συνολικά να ανταποκριθούμε και ως πολίτες και κυρίως ως πολιτεία. Δεν είναι όμως ένα εύκολο άλλοθι για να συνεχίσουμε να ανακυκλώνουμε ένα μοντέλο διοίκησης που μας πλήγωσε στο παρελθόν και εξακολουθεί να μας πληγώνει μέχρι σήμερα, ένα κράτος τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ. Άλλωστε, η ανικανότητα πρόληψης, η έλλειψη δασικών χαρτών, η απουσία ολοκληρωμένων τοπικών σχεδίων εκκένωσης, η σύγχυση αρμοδιοτήτων και η υποστελέχωση των αρμοδίων υπηρεσιών από τα Δασαρχεία μέχρι το Πυροσβεστικό σώμα, η εγκατάλειψη του εθελοντισμού αλλά και της εμπλοκής της κοινωνίας των πολιτών από περιβαλλοντικές οργανώσεις μέχρι πανεπιστημιακά ιδρύματα δεν είναι θέματα που ευθύνεται η κλιματική κρίση.

Ευθύνεται η κρίση των προσώπων που ασκούν την πολιτική εξουσία. 

Για αυτό χρειαζόμαστε ένα νέο εθνικό σχέδιο αναδιάρθρωσης της Πολιτικής Προστασίας. Ένα σχέδιο που περνά πρώτα και κύρια μέσα από την ανακατανομή πόρων ώστε η αναλογία χρηματοδότησης να φτάσει στο 50% από την τρέχουσα αναλογία 20%-80% υπέρ της καταστολής σε βάρος της πρόληψης.

Αυτό το σχέδιο επιβάλλει την απλή και καθαρή αποσαφήνιση αρμοδιοτήτων για να εξαλείψουμε μια και καλή τα φαινόμενα έλλειψης συντονισμού. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχουν στη χώρα μας 45 συναρμόδιοι φορείς για τη διαχείριση δασών ενώ για την καταστολή πυρκαγιών να απασχολούνται 17 συναρμόδιοι φορείς με την εμπλοκή 6 Υπουργείων. Χρειάζεται ακόμη ενεργητική πολιτική ως προς την εμπλοκή της Πυροσβεστικής με συμμετοχή της σε προληπτικές δράσεις όπως καθαρισμοί και υλοτομίες. Στο ίδιο πλαίσιο είναι απαραίτητη η απασχόληση εποχικών πυροσβεστών εκτός αντιπυρικής περιόδου, η εκπαίδευση και η συμμετοχή τους σε δράσεις πρόληψης, ώστε να μπορούν να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην πυροπροστασία. Ταυτόχρονη πρέπει να είναι η ενίσχυση του οδικού δικτύου με τη δημιουργία και συντήρηση δασικών δρόμων για καλύτερη πρόσβαση και διαφυγή, ώστε να υπάρχει έγκαιρη παρέμβαση και ασφαλής εκκένωση σε περίπτωση κινδύνου. 

Δεν φτάνουν όμως μόνο αυτά. Πρέπει να θέσουμε τις νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία των πολιτών με την ψηφιακή χαρτογράφηση αγροτικού και δασικού δικτύου και την ενεργοποίηση και τον εκσυγχρονισμό πυροφυλακίων με χρήση αισθητήρων, drones και πληροφοριακών συστημάτων για την άμεση ανίχνευση και αντιμετώπιση των πυρκαγιών ενεργοποιώντας παράλληλα την ίδια την κοινωνία μέσα από την αξιοποίηση εθελοντικών ομάδων.

Τίποτε βέβαια από όλα αυτά δεν μπορεί να πετύχει χωρίς σχέδιο χωρίς ιεράρχηση, χωρίς την αναγνώριση και προτεραιοποίηση των πιο ευάλωτων περιοχών και χωρίς τη σύνδεση της πρόληψης με παραγωγικές δραστηριότητες και την τοπική οικονομία μέσα από την ανάπτυξη της δασοκομίας, της μελισσοκομίας, του τουρισμού και της επιστημονικής έρευνας. 

Αυτή είναι η δική μας πρόταση. Μια πρόταση που βασίζεται στην πρόληψη και όχι απλά στην καταστολή, αποδίδει πόρους και ρόλο στην τοπική αυτοδιοίκηση, αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, συνδέεται με τη δασοπροστασία και την περιβαλλοντική αποκατάσταση και ενισχύει τον εθελοντισμό και την κοινωνική συνοχή. 

Μια τέτοια πρόταση θέλει ολόκληρη την Ελλάδα και ιδίως την Ανατολική Αττική στην πρώτη γραμμή κι όχι στη ζώνη της εγκατάλειψης, στη λoγική που αντιλαμβάνεται τον τόπο μας ως την πίσω αυλή του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας. Δεν μπορούμε να ζούμε κάθε χρόνο με τον φόβο της φωτιάς. Από τις Αχαρνές ως τη Ραφήνα και τη Νέα Μάκρη μέχρι τον Γέρακα και το Κορωπί, οφείλουμε να βάλουμε τέλος στην ανασφάλεια. Κι αυτό απαιτεί έργα, όχι υποσχέσεις.

Γιατί η Ανατολική Αττική αξίζει ένα μέλλον που μπορεί να προστατεύει ζωές, περιουσίες και φυσικό πλούτο. Αξίζει να είναι ένα πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης για όλη την χώρα. Δεν αξίζει άλλη στάχτη.